Chỉ số Aqi là gì? Ý nghĩa của từng con số

Chỉ số aqi hay còn gọi là chỉ số ô nhiễm không khí là một thước đo đánh giá chất lượng không khí ở thời điểm hiện tại. Gần đây, chỉ số ô nhiễm không khí đang ở mức báo động đặc biệt là Hà Nội, gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người.

Vậy nguyên nhân do đâu gây ô nhiễm không khí và làm thế nào để xác định được chất lượng không khí, cao bao nhiêu thì gây hại tới sức khỏe con người. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin rõ đến bạn hơn về chỉ số aqi.

1. Chỉ số aqi là gì?

Chắc hẳn bạn đã nghe rất nhiều về chỉ số Aqi trên các tin tức hàng ngày trên TV, truyền hình, báo,... Chỉ số aqi là chỉ số báo cáo chất lượng không khí hàng ngày. Nó cho biết không khí xung quanh nơi ta ở là sạch hay ô nhiễm, có làm ảnh hưởng tới sức khỏe của mình không. Chỉ số aqi càng cao thì chất lượng không khí càng kém.

Theo tính toán của các chuyên gia thuộc Cơ quan bảo vệ môi trường Hoa Kỳ, thì chỉ số aqi có các thông số ô nhiễm môi trường chủ yếu bao gồm:

• Ozone mặt đất: Do các chất ô nhiễm phát ra từ xe cộ, nhà máy, xí nghiệp,... phản ứng hóa học với ánh sáng mặt trời.
• Ô nhiễm phân tử: Được đánh giá qua chỉ số PM 2.5 và PM 10. Các hạt bụi này đi vào đường hô hấp của con người khi hít thở. Nó được hình thành từ các chất như cacbon, sunphua, nitơ và các hợp chất khác. Cũng có thể loại hạt PM 2.5 được sinh ra từ đốt nhiên liệu hóa thạch, đốt rác thải, đám cháy, bụi từ các công trình xây dựng, phá rừng, hút thuốc, nhiên liệu xe cộ.
• Chỉ số carbon monoxide, chỉ số sulfur dioxide, chỉ số nitrogen dioxide.

Mỗi một chất gây ô nhiễm EPA đã thiết lập các tiêu chuẩn chỉ số chất lượng không khí quốc gia để bảo vệ sức khỏe cho mọi người.

Chỉ số aqi cao do ô nhiễm môi trường

2. Cách đo chỉ số aqi

Để đo chỉ số aqi, cần xác định nồng độ chất ô nhiễm không khí trong một thời gian nhất định từ máy đo chỉ số aqi. Chỉ số chất lượng không khí được tính trên nhiều phạm vi rộng. Mỗi phạm vi tương ứng với một mô tả, một mã màu, từ đó giúp bạn biết để cảnh báo sức khỏe. Chỉ số aqi cao do sự gia tăng khí thải độc hại ra môi trường, ví dụ như vào giờ cao điểm xe cộ đi lại nhiều hay cháy rừng, khí thải ô nhiễm chỉ thoát ra tại một vị trí nhất định.

Tùy thuộc vào mỗi quốc gia có cách tính chỉ số aqi khác nhau, có 3 cách tính phổ biến nhất đó là: đối chiếu, sử dụng công thức đơn giản và công thức phức tạp. PM 2.5 là hạt bụi nhỏ có đường kính 2.5 micromet được tạo ra từ các chất cháy đốt gỗ, đốt rác, phương tiện giao thông, sản xuất công nghiệp,... Để đo được chỉ số aqi PM 2.5, thì sử dụng máy có cảm biến để xác định được chất lượng không khí dựa trên nồng độ bụi đo được. Từ đó, dùng các công thức tính toán để xác định được PM 2.5, PM 10.

Cách đo chỉ số aqi

3. Chỉ số aqi bao nhiêu thì nguy hiểm tới sức khỏe

Chỉ số aqi được chia thành nhiều mức khác nhau, sẽ có những mức an toàn, giới hạn và nguy hiểm.

• Chỉ số aqi từ 0 - 50: Đây là mức tốt không ảnh hưởng đến sức khỏe.
• Chỉ số aqi từ 51 -100: Chất lượng không khí trung bình ở mức giới hạn chấp nhận được. Tuy nhiên những người bị nhạy cảm nên hạn chế ra ngoài đường.
• Chỉ số aqi từ 101 - 150: Đây là mức kém gây ảnh hưởng tới sức khỏe.
• Chỉ số aqi từ 151 - 200: Chất lượng không khí ở mức xấu nên hạn chế ra ngoài đường nếu không cần thiết.
• Chỉ số aqi từ 201 - 300: Mức rất xấu cảnh báo nguy hiểm tới sức khỏe.
• Chỉ số aqi từ 301 - 500: Chất lượng không khí nguy hại ở mức báo động, ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe mọi người.

Các mức độ của chỉ số aqi

4. Hướng dẫn cách tự đo chỉ số aqi ở Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh

4.1. Cách đo chỉ số aqi trên máy tính

• Bước 1: Truy cập trang web airvisual.com.
• Bước 2: Sau đó bạn gõ tìm kiếm tên thành phố bạn muốn kiểm tra mức độ ô nhiễm. Ví dụ bạn đang ở Hà nội bạn gõ chữ Hanoi trên thanh tìm kiếm, kết quả sẽ hiện ra một số quận huyện gần nhất nơi bạn sinh sống và làm việc. Sau đó bạn chỉ việc click vào khu đó để kiểm tra chỉ số. Thông tin hiển thị ở cuối cùng là cập nhật theo từng giờ, từng khu vực. Bên trái là đo chỉ số ô nhiễm không khí theo giờ, bên tay phải là danh sách các khu vực có chỉ số aqi ô nhiễm nhất trong thành phố nơi bạn sống.

4.2. Cách đo chỉ số aqi trên điện thoại

• Bước 1: Bạn tải ngay ứng dụng airvisual về điện thoại. Bạn có thể đăng ký tài khoản để cài đặt một số chế độ theo dõi riêng, hoặc bạn cũng có thể bỏ qua và chọn luôn mục “Thành phố của tôi “.
• Bước 2: Ứng dụng này sẽ yêu cầu bạn truy cập vị trí chính xác nơi bạn đang sinh sống, để đo chỉ số ô nhiễm của thành phố. Bạn có thể nhập thêm thành phố bạn muốn theo dõi bằng cách chọn “Thêm một địa điểm mới”.
• Bước 3: Nhập tên thành phố vào ô tìm kiếm rồi chọn khu vực bạn đang quan tâm. Các chỉ số aqi sẽ hiển thị một mốc giờ cùng với một số thông tin về thời tiết hàng ngày như: nhiệt độ, độ ẩm,... và các chất có thể gây ô nhiễm.

Sử dụng smartphone để đo chỉ số aqi

5. Một số lưu ý về chỉ số aqi

Những lưu ý về chỉ số ô nhiễm không khí này, để tránh sự lo lắng của người dân khi chỉ số aqi cao trong giai đoạn hiện nay cùng với sự biến đổi khí hậu nặng nề. Chỉ số này được xây dựng trên công thức chuyển đổi số đo PM 2.5, trong khi nếu muốn đánh giá được tổng thể thì còn phải tính toán chính xác các chỉ số khác như: lượng CO2, PM 10,...

Tại Việt Nam, aqi cũng có sự khác biệt theo từng thời điểm. Đặc biệt, vào giờ cao điểm người dân đi làm nên xe cô đông khiến cho không khí sẽ tệ hơn rất nhiều. Ngược lại, với những ngày mưa hoặc nhiều gió thì chỉ số aqi sẽ giảm đáng kể. Không những thế, một số gia đình tự sắm cho mình chiếc máy đo chất lượng không khí tại nhà. Tuy nhiên, không khí trong nhà đôi khi có chỉ số kém hơn ngoài trời do nhà khép kín, không có thông thoáng.

Chỉ số aqi thay đổi theo từng thời điểm

6. Chất lượng không khí làm ảnh hưởng tới sức khỏe

Hiện nay, với sự phát triển của ngành công nghiệp, tình trạng ô nhiễm không khí ngày càng tăng lên. Lượng chất gây ô nhiễm được hít vào sẽ tác động trực tiếp vào đường hô hấp của chúng ta và xâm nhập vào phổi.

• Khi hạt bụi PM 10 và PM 2.5 đi vào đường hô hấp và tích tụ ở phổi rất nguy hiểm. Nó có thể luồn lách vào các túi phổi, tĩnh mạch, xâm nhập trực tiếp vào hệ tuần hoàn máu. Cùng lúc đó hạt bụi PM 2.5 và khí CO hay NO2, SO2 gây cản trở khiến tế bào thiếu oxy.
• Ảnh hưởng của ô nhiễm không khí ở mức độ cao sẽ làm kích ứng đường hô hấp, gây khó thở, có thể lên cơn hen suyễn.
• Nếu tiếp xúc với các chất gây ô nhiễm trong thời gian dài sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi.
• Đối với hệ tim mạch, ô nhiễm không khí nặng làm tăng nguy cơ đau tim và đột quỵ. Vì nó ảnh hưởng tới quá trình giãn nở và co thắt mạch máu. Không khí sẽ làm tăng nguy cơ tạo cục khói đông, đây chính là nguyên nhân gây nên đột quỵ.
• Đối với phụ nữ mang thai: Nguy cơ sinh con bị tự kỷ cao gấp 2 lần bình thường.
• Gây tổn thương thận: Do ô nhiễm trong máu nên không thể lọc hết các phân tử gây ra bệnh thận và suy thận.
• Lão hóa da: làm phá hủy các tế bào da và khả năng tự tái tạo của da. Gây nên mụn nhọt và đẩy nhanh quá trình lão hóa khiến da xấu đi.

Ô nhiễm môi trường làm ảnh hưởng tới sức khỏe

Hy vọng, qua bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn chỉ số aqi là gì, cách đo chỉ số chất lượng không khí aqi cũng như biết cách tự bảo vệ sức khỏe cho bản thân và cả gia đinh. Theo dõi các bài viết chăm sóc sức khỏe khác cũng như những thiết bị giúp chăm sóc sức khỏe tại nhà như máy chạy bộ điện, xe đạp tập, ghế massage trên website của elipsport.vn nhé.