Trong thời gian gần đây, chạy trail là một lựa chọn phổ biến để rèn luyện sức khỏe. Tuy nhiên, nhiều người vẫn không rõ chạy trail là gì nên thường nhầm lẫn với chạy việt dã hay chạy marathon. Vậy thì, trong bài viết dưới đây, hãy cùng tìm hiểu chạy trail là gì nhé!
1. Chạy trail là gì?
Chạy trail, hay còn được gọi là chạy đường mòn, là một hình thức chạy bộ kết hợp với leo núi. Đường chạy trail thường là những khu vực đồi núi, rừng rậm, nơi có địa hình gồ ghề, không bằng phẳng, có nhiều rễ cây, đá tảng, suối, sông,... Do đó, chạy trail đòi hỏi người chạy phải có sức khỏe tốt, kỹ thuật chạy vững vàng và khả năng thích ứng với địa hình.
Ngoài ra, chạy trail cũng chính là khái niệm chỉ hình thức chạy địa hình để phân biệt với chạy bộ ở những địa điểm bằng phẳng. Thông trường, các cuộc thi chạy trail có sự kết hợp giữa chạy bộ, leo núi, thậm chí còn diễn ra tại khu vực rừng núi vô cùng nguy hiểm. Một số giải chạy trail 2023: Vietnam Trail Marathon 2023, Dalat Ultra Trail 2023, Cuc Phuong Jungle Paths 2023, Mù Căng Chải Ultra Trail,...
Thế nhưng, chạy trên đồi núi khiến các cuộc thi trail trên đây trở nên thú vị, khó khăn hơn cho những người yêu chinh phục thử thách. Chứ không phải bạn không cần có núi để thực hiện chạy trail. Chạy trail như chúng tôi đã đề cập ở trên, chỉ đơn giản là chạy những con đường tự nhiên, dài xuyên suốt từ 5km trở lên.
Chính điều này làm nên sự khác biệt giữa chạy trail và những loại hình khác. Vậy cụ thể sự khác biệt giữa các loại hình phổ biến như việt dã, marathon và chạy trail là gì? Cùng tìm hiểu ngay.
Chạy trail là một hình thức chạy bộ kết hợp với leo núi
2. Đặc điểm của việc chạy trail trong thực tế
Chạy trail có những đặc điểm riêng biệt so với các hình thức chạy bộ khác, bao gồm:
Tổ chức chạy trail đông người
Đây là những đặc điểm thường gặp trong một buổi chạy trail. Do địa hình phù hợp với trail thường ở xa trung tâm thành phố, chúng ta thường xuyên lên kế hoạch và tập trung mọi người ở điểm hẹn vào những ngày cuối tuần. Thứ hai, khái niệm tự tổ chức chạy trail không khác nhiều so với việc chạy bộ leo núi thực tế. Việc tổ chức trail running với số lượng người tham gia lớn được coi là một quy tắc an toàn cơ bản.
Với số lượng tham gia đông, mọi người thường hỗ trợ nhau trong các tình huống như xuống sức nhanh, mất nước nhiều trong khu vực rừng núi và tất cả đều có thể hỗ trợ lẫn nhau trong những trường hợp cần thiết hoặc những tình huống hi hữu nhất.
Cuối cùng, nhiều người tham gia khiến việc điều tiết tốc độ cuộc đua trở nên dễ dàng hơn. Người tham gia sẽ được chia thành các nhóm chạy ở mức độ phù hợp cho mỗi buổi, phù hợp với cả những người có kinh nghiệm và những người mới tham gia trail running.
Việc tổ chức trail running với số lượng người tham gia lớn được coi là một quy tắc an toàn cơ bản
Cung đường chạy trail là có sẵn
Vì mục tiêu an toàn cho người tham gia, người đứng đầu mỗi sự kiện chạy thường ưa chuộng việc chọn những đường chạy có sẵn. Đây có thể là những lối mòn mà họ đã khám phá hoặc những địa điểm đã được sử dụng trong các sự kiện trail running hoặc trail cycling trước đó.
Mặc dù ở nước ngoài, việc chạy trail thường được coi là một thách thức sinh tồn, nhưng ở Việt Nam, điều kiện sức khỏe và trang thiết bị hỗ trợ của chúng ta chưa đáp ứng đủ cho điều này. Các đường chạy ở Việt Nam hiện chưa đạt đủ tiêu chuẩn cho những thử thách trail running kéo dài.
Do đó, chúng ta thường tận dụng những điều kiện có sẵn, như các đường chạy và hệ thống lối mòn đạt tiêu chuẩn an toàn. Người tổ chức chương trình chạy trail chuyên nghiệp thường kiểm duyệt và xây dựng lên những con đường tránh xa những khu vực nguy hiểm như vách núi hay đá lở.
Người tổ chức chương trình chạy trail chuyên nghiệp thường kiểm duyệt và lựa chọn những con đường an toàn
Kỹ thuật chạy trail: đôi khi như đi bộ
Nhiều người cảm thấy rằng chạy trail giống như việc đi bộ nhiều hơn là cảm giác chạy bởi kỹ thuật chạy này thường diễn ra chậm rãi và có nhiều khoảng đi bộ, thiếu tính việt dã trong những buổi chạy trail trong thực tế.
Cảm nhận này phụ thuộc vào địa hình chạy trail, đặc biệt là khi địa hình luôn thay đổi do tác động của mưa gió và thời tiết, tạo ra sự khó khăn và khắc nghiệt cho đường chạy. Ngay cả những đoạn đường đã chạy trước đó, chỉ sau 1-2 tuần quay lại, cũng có sự thay đổi đáng kể.
Chính vì thế, kỹ thuật chạy trail chính xác không cho chúng ta cảm giác chạy nhanh. Tuy nhiên, điều này đòi hỏi cơ thể tiêu thụ một lượng năng lượng lớn do phải vượt qua nhiều địa hình đa dạng, leo trèo nhiều và bước chân phải lớn hơn.
Đồng thời, trí óc cần xử lý thông tin để quan sát địa hình và đưa ra những bước chạy hợp lý. Mặc dù có thể có cảm giác giống như đang đi bộ leo núi, nhưng quá trình này vẫn đốt cháy một lượng năng lượng đáng kể.
Thực tế, chạy trail thường không giống với việc xen kẽ giữa chạy nhanh và đi bộ thả lỏng như chúng ta thường làm mỗi ngày. Tuy nhiên, chúng ta thường không có được cảm giác bứt tốc, nhanh chóng và dốc sức khi chạy trail như khi chạy bộ tại nhà.
Kỹ thuật chạy trail chính xác không cho chúng ta cảm giác chạy nhanh
3. Phân biệt chạy trail với chạy việt dã
Chạy trail và chạy việt dã đều là những hình thức chạy bộ phổ biến, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Tuy nhiên, giữa hai hình thức này cũng có một số điểm khác biệt cơ bản, bao gồm:
Địa điểm tổ chức chạy
- Chạy trail: Đường chạy trail thường là những khu vực đồi núi, rừng rậm, nơi có địa hình gồ ghề, không bằng phẳng, có nhiều rễ cây, đá tảng, suối, sông,...
- Chạy việt dã: Đường chạy việt dã thường là những con đường trải nhựa, bê tông, hoặc những con đường mòn đã được quy hoạch sẵn, có địa hình bằng phẳng hoặc tương đối bằng phẳng.
Đường chạy trail thường là những khu vực đồi núi, rừng rậm,...
Mục đích tổ chức chạy
- Chạy trail: Chạy trail thường được tổ chức với mục đích khám phá thiên nhiên, rèn luyện sức khỏe và nâng cao tinh thần đồng đội.
- Chạy việt dã: Chạy việt dã thường được tổ chức với mục đích thi đấu, nâng cao thành tích và truyền cảm hứng cho cộng đồng.
Chạy trail thường được tổ chức với mục đích khám phá thiên nhiên, rèn luyện sức khỏe
4. Phân biệt chạy trail với chạy marathon
Chạy trail và chạy marathon đều là những hình thức chạy bộ thú vị và bổ ích, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Tuy nhiên, mỗi hình thức chạy bộ đều có những đặc điểm riêng biệt, phù hợp với sở thích và mục tiêu của từng người.
Quãng đường chạy
- Chạy trail: Các quãng đường chạy trail rất đa dạng, bao gồm những quãng đường phổ biến như 5, 10, 21, 42Km, cũng như các quãng đường lớn hơn 42Km như 50, 70, 100Km...
- Chạy marathon: Cự ly chạy marathon tiêu chuẩn là 42,195km.
Các quãng đường chạy trail rất đa dạng, bao gồm những quãng đường phổ biến như 5, 10, 21, 42km
Cung đường chạy
- Chạy trail: Đường chạy trail thường là những khu vực đồi núi, rừng rậm, nơi có địa hình gồ ghề, không bằng phẳng, có nhiều rễ cây, đá tảng, suối, sông,...
- Chạy marathon: Đường chạy marathon thường là những con đường trải nhựa, bê tông, hoặc những con đường mòn đã được quy hoạch sẵn, có địa hình bằng phẳng hoặc tương đối bằng phẳng.
Đường chạy marathon thường là những con đường trải nhựa, bê tông, hoặc đã được quy hoạch sẵn
5. Tác dụng của chạy trail
Nếu bạn đang dự định tham gia chạy trail trong tương lai gần, hãy cùng điểm qua những lợi ích mà hoạt động này mang lại dưới đây.
Cải thiện tinh thần
Trong khi tham gia chạy trail, tâm trí của bạn được tránh xa khỏi những áp lực và mệt mỏi của cuộc sống. Bạn bỏ lại phía sau những ồn ào khói bụi từ đô thị và thay vào đó, hòa mình vào thiên nhiên với không khí trong lành, tiếng hót của chim, lá cây xào xạc trong gió,... tạo nên những trải nghiệm mới và thư giãn.
Trong khi tham gia chạy trail, tâm trí của bạn được giải thoát khỏi những áp lực và mệt mỏi của cuộc sống
Tốt cho hệ tim mạch
Việc vận động liên tục với cường độ ổn định có thể mang lại lợi ích cho hệ tim mạch của bạn theo thời gian. Việc này kích thích hoạt động của tim, cải thiện chức năng bơm máu và tăng cường sự linh hoạt của hệ tim mạch, giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim và cao huyết áp.
Chạy trail giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim và cao huyết áp
Tiết kiệm chi phí
So với các bộ môn thể thao như tập gym, đạp xe đạp, việc chạy trail có chi phí thấp hơn, điều này là một ưu điểm quan trọng khi bạn đang tìm kiếm lựa chọn hoạt động thể thao. Bạn chỉ cần một số trang bị cơ bản để tham gia chạy trail, vì trong bộ môn này đến 70% yêu cầu kỹ năng và sức bền cá nhân, trong khi 30% còn lại là đối với các trang bị bảo vệ cơ bản cho cơ thể.
Bạn chỉ cần một số trang bị cơ bản để tham gia chạy trail, vì đến 70% yêu cầu kỹ năng và sức bền cá nhân
6. Một số kỹ thuật chạy Trail bạn cần nắm
Không chỉ là việc phát triển thể lực, bạn cũng cần hiểu rõ và thành thạo các kỹ thuật cơ bản khi tham gia chạy trail để đạt được kết quả tốt nhất. Những chia sẻ từ những chuyên gia chạy địa hình có kinh nghiệm cao nhấn mạnh rằng bạn cần học thành thạo các kỹ thuật sau:
Tư thế chạy bộ
Tư thế chạy là yếu tố quan trọng khi tham gia chạy địa hình. Khi mới bắt đầu chạy trail, hãy chú ý đến tư thế chạy chuẩn, bao gồm:
- Hướng mắt luôn nhìn thẳng về phía trước để có thể quan sát và phản ứng nhanh chóng trước các chướng ngại vật.
- Giữ tay gần ngực để giữ thăng bằng và kiểm soát chuyển động.
- Di chuyển hông về phía trước giúp tăng tính ổn định khi chạy trên địa hình đồi núi.
- Bảo đảm vai luôn thẳng, tránh gù lưng và hơi nghiêng về phía trước để duy trì sự ổn định.
- Giữ cánh tay gần cơ thể và thực hiện góc vung tay nhỏ để tiết kiệm năng lượng.
- Bước chân nên thực hiện nhẹ nhàng, với bước ngắn giúp dễ dàng né tránh chướng ngại vật.
Giữ tay gần ngực để giữ thăng bằng và kiểm soát chuyển động
Kỹ thuật lên dốc
Kỹ thuật leo dốc đôi khi là một thách thức đối với những người mới tham gia chạy địa hình. Dưới đây là một số kỹ thuật giúp bạn vượt qua phần khó khăn này:
- Nghiêng người về phía trước: Trong quá trình lên dốc, hãy tận dụng động lượng và nghiêng trọng tâm về phía trước. Đối với độ dốc lớn, cố gắng sải bước chân lớn để nhanh chóng vượt qua.
- Thư giãn cơ thể: Trong khi leo dốc, giữ cơ thể thư giãn và thoải mái. Nghiêng người về phía trước, thả lỏng cơ bắp chân, lưng và cánh tay để giảm áp lực.
- Sử dụng kỹ thuật đi bộ: Nếu cần, bạn có thể sử dụng kỹ thuật đi bộ để leo dốc. Đặt tay lên cơ đùi gần hông để tạo lực hỗ trợ, giúp duy trì sức bền cho cơ thể.
Trong quá trình lên dốc, hãy tận dụng động lượng và nghiêng trọng tâm về phía trước
Kỹ thuật xuống dốc
Kỹ thuật đi xuống dốc là một phần quan trọng của chạy địa hình và việc áp dụng kỹ thuật này đúng cách giúp tối ưu hóa hiệu suất tập luyện. Dưới đây là hai cách bạn có thể thực hiện khi xuống dốc:
- Không sử dụng kỹ thuật: Bước chân sải dài và đặt toàn bộ bàn chân xuống mặt đất khi đi xuống dốc. Cách này giúp phân phối trọng lượng qua cơ đùi và cơ mông thay vì tập trung quá mức vào đầu gối.
- Sử dụng kỹ thuật: Thực hiện các sải bước ngắn, nhịp nhàng và nâng cao đầu gối khi xuống dốc. Bằng cách này, bạn sẽ tạo ra các bước chân mềm mại hơn, giảm áp lực và giảm thiểu nguy cơ vấp ngã khi xuống dốc.
Bước chân sải dài và đặt toàn bộ bàn chân xuống mặt đất khi đi xuống dốc
7. Nguyên tắc tham gia chạy Trail
So với việc chạy bộ trên đường phố hoặc địa hình bằng phẳng, chạy trail đòi hỏi người tham gia phải có nhiều kỹ năng hơn. Do đó, khi mới tham gia chạy trail, việc tuân thủ các nguyên tắc chạy bộ là quan trọng để đạt được kết quả tốt và giảm thiểu rủi ro. Các nguyên tắc này bao gồm:
Bắt đầu với một nhóm chạy
Bắt đầu chạy trail một mình có thể đầy rủi ro đối với người mới, do họ chưa có đủ kinh nghiệm và kỹ năng xử lý các tình huống khó khăn khi chạy. Lời khuyên cho những người mới tham gia chạy trail là hãy tham gia cùng một nhóm và tìm đồng đội có kinh nghiệm về chạy địa hình. Điều này không chỉ giúp đảm bảo an toàn mà còn tăng thêm động lực và niềm vui trong quá trình tập luyện.
Hãy tham gia cùng một nhóm và tìm đồng đội có kinh nghiệm về chạy địa hình
Trang bị dụng cụ đầy đủ
Chạy trail địa hình đòi hỏi bạn phải trang bị đầy đủ dụng cụ tùy thuộc vào môi trường và điều kiện thời tiết. Đừng ngần ngại đeo bao lô hay nghĩ rằng những vật dụng này là không cần thiết, vì chúng có thể là chìa khóa giúp bạn đối mặt với các tình huống khẩn cấp. Những vật dụng đó bao gồm: đèn pin, đồ ăn dự trữ, băng gạc, kẹo cao su, nước uống, áo mưa, áo khoác mỏng, gậy, vớ,...
Chạy trail địa hình đòi hỏi bạn phải trang bị đầy đủ dụng cụ tùy thuộc vào môi trường và điều kiện thời tiết
Tập luyện bổ trợ
Để đảm bảo sức khỏe và tăng hiệu suất khi chạy trail, quá trình rèn luyện bản thân bằng các bài tập bổ trợ trước khi tham gia chạy địa hình là quan trọng. Những bài tập này giúp tăng sức bền, sự dẻo dai và xây dựng nền tảng thể lực cho hoạt động chạy bộ.
Đừng coi thường các bài tập bổ trợ tại nhà, vì chúng mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho sức khỏe của bạn. Hãy kết hợp với việc tham gia tập gym, bơi lội, đạp xe ngoài trời hoặc xe đạp tập để tăng cường sức mạnh và thể lực cho bản thân.
Đừng coi thường các bài tập bổ trợ tại nhà, vì chúng mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho sức khỏe của bạn
Không nên tập trung vào tốc độ
Khi tham gia chạy trail, quan trọng là không nên tập trung quá mức vào tốc độ. Bạn nên nhớ rằng chạy trail đòi hỏi thời gian lâu hơn so với việc chạy trên đường phẳng. Do đó, không nên áp đặt áp lực về tốc độ lên bản thân. Trong chạy địa hình, điều quan trọng là tập trung vào việc vượt qua các chướng ngại vật, đối mặt với các điều kiện khó khăn trên đường một cách thông minh và an toàn.
Theo lời khuyên của các chuyên gia, nên chạy chậm hơn khoảng 20% so với tốc độ bạn có thể đạt được khi chạy trên đường bằng phẳng. Điều này là do địa hình đa dạng, đường dốc và nhiều chướng ngại vật đòi hỏi sự kiểm soát và cảnh báo tốc độ để tránh các tai nạn.
Bạn nên chạy chậm hơn khoảng 20% so với tốc độ bạn có thể đạt được khi chạy trên đường bằng phẳng
Biết ngừng nghỉ đúng lúc
Do không cần tập trung quá mức vào tốc độ, bạn có thể duy trì một nhịp chạy ổn định và linh hoạt. Kết hợp giữa chạy bộ và đi bộ là chiến lược thông minh, giúp bảo toàn năng lượng và thể lực, đặc biệt là khi đối mặt với các chướng ngại vật trên đường. Nếu cần, hãy dừng lại để nghỉ ngơi, uống nước, hoặc nạp thêm năng lượng để tiếp tục hành trình chạy địa hình của mình.
Do không cần tập trung quá mức vào tốc độ, bạn có thể duy trì một nhịp chạy ổn định và linh hoạt
Luôn quan sát về phía trước và bạn chạy cùng
Luôn giữ sự tập trung về phía trước và duy trì khoảng cách an toàn khi bạn chạy cùng đồng đội là một quy tắc quan trọng, đặc biệt đối với những người mới bắt đầu. Việc giữ khoảng cách ổn định giữa bạn và đồng đội không chỉ giúp tránh va chạm mà còn tạo điều kiện cho sự an toàn và linh hoạt trong nhóm. Đồng thời bạn cần luôn tập trung quan sát đường phía trước để có thể linh hoạt phản ứng và xử lý các tình huống nguy hiểm có thể xuất hiện trong quá trình chạy.
Luôn giữ sự tập trung về phía trước và duy trì khoảng cách an toàn khi bạn chạy cùng đồng đội
8. Trong chạy trail cần chuẩn bị những gì?
Trước khi bắt đầu chạy trail, hãy dành chút thời gian để chuẩn bị những trang bị cần thiết để đảm bảo một buổi tập luyện sức khỏe an toàn và thoải mái.
Trang phục
Chú ý đến trang phục là một điều quan trọng khi tham gia chạy trail. Lựa chọn những bộ trang phục thoáng khí, có khả năng thấm hút mồ hôi tốt và tránh sử dụng vật liệu cotton để đảm bảo thoải mái khi cơ thể tiết mồ hôi. Một chiến lược tốt là mặc áo theo lớp và mang theo áo gió để đối phó với biến động thời tiết, đặc biệt là khi nhiệt độ giảm và môi trường ẩm ướt.
Một chiến lược tốt là mặc áo theo lớp và mang theo áo gió
Giày thể thao
Giày chạy trail thường có đế ngoài được thiết kế với gai và độ mềm để tăng cường ma sát và đảm bảo độ ổn định trên các địa hình khó khăn. Phần đế giữa của giày thường cứng cáp hơn, tạo sự ổn định khi di chuyển trên địa hình đầy sỏi đá và gập ghềnh. Đối với phần trên, giày chạy trail được gia cố để chống lại các chướng ngại vật như đá và gai nhọn, đảm bảo an toàn và bền bỉ cho đôi chân của bạn.
Giày chạy trail được gia cố để chống lại các chướng ngại vật như đá và gai nhọn
Nước uống
Bất kỳ hoạt động thể thao nào cũng đòi hỏi việc bổ sung nước đều đặn để duy trì sức khỏe và hiệu suất tốt nhất. Việc tính toán lượng nước cần thiết dựa trên cự ly và điều kiện thời tiết là quan trọng để tránh tình trạng thiếu nước hoặc mang theo quá nhiều nước làm nặng cơ thể.
Việc tính toán lượng nước cần thiết dựa trên cự ly và điều kiện thời tiết là cực kỳ quan trọng
Đai đeo hông khi chạy trail
Đai đeo hông là một phụ kiện quan trọng khi tham gia chạy trail. Chiếc đai này giúp người chạy mang theo những vật dụng cần thiết như nước, thức ăn, điện thoại di động một cách tiện lợi. Được đeo quanh hông, đai giúp duy trì cân bằng trọng lượng và giảm áp lực lên vai và lưng, làm tăng sự thoải mái khi chạy.
Đai giúp duy trì cân bằng trọng lượng và giảm áp lực lên vai và lưng
Mũ nón, sản phẩm chống nắng
Trước khi bắt đầu, hãy thoa kem chống nắng khoảng 30 phút để bảo vệ da khỏi tác động của tia UV, nguy cơ cháy nắng và sạm da, đồng thời giúp phòng tránh nguy cơ ung thư da. Bên cạnh đó, mũ nón cũng đóng vai trò bảo vệ đầu và mắt khỏi tác động trực tiếp của tác nhân tự nhiên trong suốt quá trình chạy.
Hãy thoa kem chống nắng khoảng 30 phút để bảo vệ da khỏi tác động của tia UV
Đồng hồ thông minh
Đồng hồ thông minh là một trang thiết bị hữu ích khi chạy trail. Sản phẩm có thể cung cấp thông tin về quãng đường, tốc độ, nhịp tim và nhiều dữ liệu khác để bạn có thể theo dõi và đánh giá hiệu suất của mình trong quá trình tập luyện. Đồng hồ thông minh cũng có thể kết nối với điện thoại để nhận thông báo và giữ kết nối trong trường hợp khẩn cấp.
Đồng hồ thông minh có thể theo dõi và đánh giá hiệu suất của bạn trong quá trình tập luyện
Dụng cụ y tế
Việc mang theo dụng cụ y tế sơ cấp là quan trọng khi tham gia chạy trail, đặc biệt là trong những cuộc chạy kéo dài. Bạn nên chuẩn bị băng keo cá nhân, thuốc mỡ kháng khuẩn, băng đàn hồi và trị vết phồng rộp để có thể tự sơ cứu khi cần thiết. Điều này giúp đảm bảo an toàn và thoải mái cho bạn trong suốt hành trình chạy trail.
Việc mang theo dụng cụ y tế sơ cấp là quan trọng khi tham gia chạy trail
Trên đây là bài viết tổng quan về chạy trail là gì và những kỹ năng cần chuẩn bị trước khi tham gia. Nếu bạn yêu thích khám phá thách thức và vượt qua giới hạn cá nhân, hãy thử sức với chạy trail. Đừng quên rèn luyện sức bền và sự dẻo dai thông qua các thiết bị như máy chạy bộ tại nhà nhé!
Xem thêm:
Rất nhiều bài viết đã đưa thông tin rằng chạy bộ trong 30 phút sẽ đốt cháy được bao nhiêu calo. Tuy nhiên, lượng calo được đốt cháy còn tùy thuộc vào cách thức và quá trình bạn tập luyện như thế nào. Và để kiểm soát được những điều này rõ hơn, các dòng máy chạy bộ điện cũng như xe đạp tập của Elipsport đã được tích hợp sẵn đồng hồ giúp đo các chỉ số quan trọng. Ngoài ra, nếu quá trình tập luyện bạn hay bị đau mỏi xương khớp hay cơ thì có thể tham khảo thêm dòng ghế massage của Elipsport luôn nhé!